Verstedelijkingsstrategie NOVEX MRA
De Metropoolregio Amsterdam als NOVEX-gebied: 5 dingen die u moet weten
1. MRA is een NOVEX-gebied
De MRA is door het Rijk aangewezen als een NOVEX-gebied, een status die in de Nationale Omgevingsvisie wordt toegekend aan regio’s met opstapelende ruimtelijke uitdagingen. In de MRA ligt een grote woningbouwopgave die niet los gezien kan worden van andere ruimtelijke opgaves op bijvoorbeeld het gebied van mobiliteit, klimaatadaptatie en energie. Binnen de NOVEX MRA-aanpak werken het Rijk en de MRA samen om deze ruimtelijke ambities slim te combineren. Door middel van gezamenlijke afspraken maken we optimaal gebruik van de beschikbare ruimte.
2. Doel van de NOVEX MRA-aanpak
De NOVEX MRA-aanpak richt zich daarom op meer dan alleen woningbouw. Met Rijk-regionale afstemming brengen we in kaart wat er waar in de MRA nodig is om niet alleen woningen te bouwen, maar volwaardige, leefbare en bereikbare steden te creëren. De NOVEX MRA is daarmee een instrument om bestaande ruimtelijke ambities, bijvoorbeeld op het gebied van wonen, werken, natuur, water en energie, op een slimme en samenhangende manier uit te voeren.
3. Verstedelijkingsstrategie als basis
De samenwerking tussen Rijk en regio verloopt via de Verstedelijkingsstrategie. Dit omvat een ruimtelijke visie, het in 2022 onderschreven Ontwikkelperspectief, aangevuld met concrete afspraken over uitvoering en financiering.
4. Drie hoofdopgaven naast de woningbouwopgave
Het Ontwikkelperspectief benoemt drie cruciale randvoorwaarden voor een succesvolle verstedelijking van de MRA:
1. Een meerkernige ontwikkeling, zodat elke deelregio profiteert.
2. Een netwerk van natuur en water dat meegroeit met de verstedelijking.
3. De aanleg van infrastructuur voor duurzame energie.
Voor elke opgave worden concrete maatregelen vastgesteld die per deelregio nodig zijn. Over de uitvoering en financiering van deze maatregelen maken Rijk en regio concrete afspraken.
5. Bestuurlijke afstemming en financiering
De voortgang en financiering van de NOVEX MRA-aanpak worden twee keer per jaar bestuurlijk besproken tussen Rijksbewindslieden en regionale bestuurders tijdens het BO Leefomgeving en het BO MIRT.
Waarom NOVEX MRA?
Woningbouw is een prioriteit in veel gemeenten, en de keuzes voor bouwlocaties worden nu gemaakt. Maar voordat nieuwe woningen gerealiseerd en bewoond kunnen worden, moeten eerst de juiste randvoorwaarden worden gecreëerd. De NOVEX MRA-aanpak brengt deze randvoorwaarden per deelregio en voor de hele MRA in kaart en zorgt samen met het Rijk voor concrete afspraken over uitvoering en financiering. Dit proces helpt gemeenten om de woningbouwopgave effectief en toekomstbestendig te realiseren. Zo zorgen we ervoor dat we niet alleen extra huizen neerzetten, maar volwaardige, leefbare en bereikbare steden realiseren.
Wat betekent NOVEX MRA voor uw gemeente of provincie?
In 2025 werken we toe naar een Uitvoeringsagenda en een Regionale Investeringsagenda. Tijdens het BO Leefomgeving zullen we een eerste versie voorleggen. Om uw gemeente of provincie goed mee te nemen, zullen we u na het BOL schriftelijk informeren. Na het zomerreces komen wij vervolgens bij u langs en organiseren we optionele deelregionale sessies voor raden en Staten. Tijdens deze sessies kunt u uw reactie geven die wij vervolgens meenemen in de voorbereiding van het BO MIRT.
Daarnaast vindt de bestuurlijke afstemming plaats via de Bestuurlijke Overleggen binnen het Platform Ruimte en indien relevant de Platforms Economie en Mobiliteit.
De Metropoolregio Amsterdam als NOVEX-gebied
De MRA staat voor een omvangrijke woningbouwopgave: voor 2050 willen we honderdduizenden nieuwe woningen realiseren. Maar een leefbare, welvarende en toekomstbestendige regio vraagt om meer dan alleen de bouw van extra huizen. We moeten bijvoorbeeld ook ruimte reserveren voor klimaatadaptatie, ons drinkwater- en energiesysteem, en voor het behoud van ons landschap en cultureel erfgoed. Daarnaast is investeren in mobiliteit, innovatie en concurrentiekracht belangrijk, zodat woonlocaties goed bereikbaar zijn en zich dicht bij bronnen van werkgelegenheid bevinden. Deze ambities, die eveneens verankerd zitten in de MRA-agenda, vragen om ruimte, terwijl die juist steeds schaarser wordt in de MRA.
Omdat de woningbouwopgave zo veel meer omvat dan het bouwen van extra huizen, benaderen we deze als een brede verstedelijkingsopgave. Dit betekent niet dat we eenzijdig focussen op zo veel mogelijk huizen bouwen. In plaats daarvan zorgen we er juist voor dat de beschikbare ruimte efficiënter benut kan worden door een hogere dichtheid van woningen, werklocaties en voorzieningen te combineren met gerichte investeringen in duurzame en betaalbare mobiliteit, het energienet en drinkwatersysteem, en zeker ook de kwaliteit van ons landschap en cultureel erfgoed. Op deze manier bouwen we niet alleen woningen, maar ontwikkelen we volwaardige, toekomstbestendige steden die bijdragen aan brede welvaart, met een evenwichtige samenhang tussen wonen, werken, natuur en infrastructuur.
Vanwege het belang om deze opeenstapelende ruimtelijke opgaven op een geïntegreerde manier aan te pakken, heeft de Rijksoverheid de MRA aangewezen als een NOVEX-gebied. NOVEX staat voor Nationale Omgevingsvisie Extra. Dit betekent dat NOVEX-gebieden extra aandacht krijgen binnen de Nationale Omgevingsvisie (NOVI), bijvoorbeeld omdat hier een verstedelijkingsopgave ligt zoals in de MRA. In een NOVEX-gebied kijken de Rijksoverheid en regionale en lokale overheden samen hoe ze de beschikbare ruimte optimaal kunnen benutten. Ruimtelijke keuzes op nationaal niveau beïnvloeden de regio en andersom. Daarom is de NOVEX MRA-samenwerking tussen het Rijk, de provincies Flevoland en Noord-Holland en de dertig MRA-gemeentes essentieel. Zo bevorderen we de samenhang tussen nationaal, regionaal en lokaal ruimtelijk beleid en versnellen we de uitvoering door te sturen op concrete uitvoeringsafspraken.
NOVEX MRA: wat betekent dit concreet?
Voor de MRA betekent dit dat we sinds 2019 met het Rijk samenwerken aan een Verstedelijkingsstrategie. Deze strategie vormt het kader voor de NOVEX MRA-aanpak en bestaat uit een Ontwikkelperspectief, een Uitvoeringsagenda en een Regionale Investeringsagenda. Het eerste deel van de Verstedelijkingsstrategie, het Ontwikkelperspectief, beschrijft de samenhangende ruimtelijke toekomstvisie voor de MRA. Hierin wordt in kaart gebracht wat de randvoorwaarden zijn om de woningbouwopgave, in samenhang met de andere ambities uit de MRA Agenda, goed uit te voeren. Dit Ontwikkelperspectief is in 2022 onderschreven door zowel het Rijk als alle gemeenteraden en de twee Provinciale Staten van de MRA.
Sindsdien wordt de Verstedelijkingsstrategie aangevuld met concrete Rijk-regioafspraken over de uitvoeringsmaatregelen en de financiering daarvan. Deze afspraken leiden tot een verdere uitwerking van de Verstedelijkingsstrategie met uiteindelijk de vaststelling van een Uitvoeringsagenda, waarin per deelregio wordt afgesproken wat we waar precies wanneer gaan doen, en een Regionale Investeringsagenda.
Van een Ontwikkelperspectief naar een Uitvoeringsagenda en een Regionale Investeringsagenda: hoe gaan we te werk?
Het Ontwikkelperspectief identificeert drie hoofdopgaves die randvoorwaardelijk zijn voor de woningbouwopgave. Dit betekent dat deze opgaven essentieel zijn om de MRA ook met een hogere woningdichtheid leefbaar, duurzaam, welvarend en toekomstbestendig te houden. Door naast de woningbouwopgave te sturen op deze drie hoofdopgaves, zorgen we ervoor dat het verstedelijkingsproces in elke deelregio goed opgevangen kan worden. Het gaat hierbij om:
- Een meerkernige ontwikkeling van de regio, zodat elke deelregio profiteert van de groei
- Een netwerk van natuur en water dat meegroeit met de verstedelijking
- De ontwikkeling van nieuwe infrastructuur voor duurzame energie
Om op deelregionaal niveau te concretiseren wat deze opgaves precies betekenen, werken we sinds de vaststelling van het Ontwikkelperspectief aan de vertaling van de hoofdopgaves naar concrete maatregelen. Dit is onderdeel van de voorbereiding van een Uitvoeringsagenda. Wat is er bijvoorbeeld precies waar nodig om het aantal werklocaties of ons metropolitane landschap te laten meegroeien met het aantal nieuwe woningen? Met dit soort vragen ontmantelen we elke hoofdopgave tot een selectie van maatregelen. Deze plotten we vervolgens per hoofdopgave op MRA-brede kaartbeelden.
Deze thematische kaartbeelden leggen we vervolgens over elkaar heen om tot een gecombineerd kaartbeeld te komen. Op deze manier brengen we in beeld waar onze ruimtelijke ambities elkaar kruisen en waar prioriteiten gesteld moeten worden. Deze prioriteiten worden op deelregionaal niveau bepaald. Want waar de ene deelregio sterk inzet op het creëren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven, staat in een andere deelregio klimaatadaptatie of de wateropgave bovenaan de agenda. Deze deelregionale afwegingen leiden tot een verdere prioritering en selectie van maatregelen voor de uiteindelijke Uitvoeringsagenda. De Uitvoeringsagenda stellen we vervolgens met het Rijk vast, waarna we deze aanvullen met een Regionale Investeringsagenda.
Andere NOVEX-gebieden in/aangrenzend aan de MRA
Naast de MRA als geheel zijn ook het Noorzeekanaalgebied, de regio Schiphol, het Groene Hart en de Lelylijn om hun eigen stapelende ruimtelijke opgaven zogenoemde NOVEX-gebieden. Op de website van de Rijksoverheid is een overzicht van alle NOVEX-gebieden en hun Ontwikkelperspectieven te vinden.
Video
wat is de Verstedelijkingsstrategie van de MRA? (See English version below)
Via onderstaande video (1:58 minuten) krijgt u op hoofdlijnen een beeld van de Verstedelijkingsstrategie van de MRA.
Video: what is the Urbanization Strategy?
