Economische Verkenningen 2025: MRA sterk in Europa, maar transformaties gaan te traag: ‘Rapport-Draghi is wake-up-call’

De wereldwijde onzekerheden en de landelijke problemen rond stikstof, energie en klimaat lijken vooralsnog weinig weerslag te hebben op de economie van de Metropoolregio Amsterdam (MRA). De economie groeit in de regio harder dan in Nederland als geheel, de Europese Unie en de meeste andere Europese hoofdsteden en metropolen. De MRA scoort relatief goed op gebieden als opleidingsniveau, werkgelegenheid en bereikbaarheid van voorzieningen. Toch is de economie van de regio kwetsbaar als gevolg van structurele ontwikkelingen, zoals vergrijzing en een dalende arbeidsproductiviteitsgroei. De voortgang van grote transities op het gebied van energie, digitalisering, woningmarkt en verduurzaming dreigt te vertragen. Voor de toekomstige welvaart van de MRA is dit een bron van zorg. Dat blijkt uit de Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2025, die op 24 juni 2025 zijn gepresenteerd.

Het aandeel van de MRA in de Nederlandse economie blijft gestaag toenemen, van 19,6% in 2020 tot 21,3% in 2025. Ook voor de komende jaren is de verwachting dat de MRA ongeveer 1 procentpunt harder blijft groeien dan het Nederlandse gemiddelde. De verwachte groei van de economie komt in 2025 uit rond 3,0% en in 2026 op 2,6%, maar is door de internationale ontwikkelingen wel met een zeer grote onzekerheid omgeven.

Ook de werkgelegenheid blijft stijgen, de werkloosheid is blijvend laag en de vacaturegraad is hoog. Doordat de bevolking blijft groeien, houdt de druk op de woningmarkt aan en is er een grotere vraag naar vervoer. De groei van de bevolking in de MRA komt voor rekening van buitenlandse migratie. De druk op de woningmarkt in de MRA is van dien aard, dat per saldo sinds 2017 Nederlanders de regio verlaten.

Vanwege het belang van de internationale ontwikkelingen wordt de MRA in deze editie van de EVMRA nadrukkelijker in een Europese context geplaatst, door de regio te vergelijken met andere Europese stedelijke gebieden. Op die manier wordt scherp in beeld gebracht waar kansen en uitdagingen liggen.

Over de Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam

De Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam (EVMRA) worden jaarlijks gepubliceerd. In dit onderzoeksrapport staan de laatste cijfers en inzichten over de sociaaleconomische ontwikkeling van de 30 gemeenten en 7 deelregio’s van de MRA in de provincies Noord-Holland en Flevoland.

De EVMRA 2025 zijn op 24 juni gepresenteerd door prof. dr. Henri de Groot, hoogleraar Regionaal Economische Dynamiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en dr. Arjan Heyma, adjunct-directeur van SEO Economisch Onderzoek. Dit gebeurde tijdens een bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam.

Lees hier de Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2025.

Ontwikkeling brede welvaart

De afgelopen tien jaar (2013-2023) zijn de ontwikkelingen in de MRA voor de zogenoemde ‘brede welvaart’ op veel gebieden positief geweest. Met brede welvaart wordt bedoeld: de kwaliteit van leven hier en nu en de mate waarin deze in balans is met de brede welvaart van toekomstige generaties of die van mensen buiten de eigen regio. In de MRA nam het verdienvermogen de afgelopen tien jaar verder toe, ook ten opzichte van Nederland en de meeste andere stedelijke regio’s in Europa. Niet iedereen profiteerde echter in gelijke mate van deze ontwikkeling. Zo blijft de armoede in de MRA ondanks een forse daling in de afgelopen 10 jaar structureel boven het Nederlands gemiddelde en ook zien we dat de werkloosheid juist onder jongeren weer wat oploopt.

Hoewel de armoede in de regio substantieel is afgenomen, blijft de armoede in vergelijking met overig Nederland relatief hoog. De in internationaal perspectief zeer hoge private schuld maakt huishoudens relatief kwetsbaar. Op sociaal gebied staan meer zaken onder druk, zoals de afstand tot voorzieningen, de ervaren gezondheid, vrijwilligerswerk en contact met familie, vrienden of buren.

Op het gebied van duurzaamheid is het beeld gemengd: de uitstoot van fijnstof is fors gedaald tussen 2013 en 2023. Hoewel het afgelopen decennium een sterke verbetering is te zien van de luchtkwaliteit en de verduurzaming van de energievoorziening, zien de onderzoekers dat de prestaties van de MRA rond duurzaamheid juist in het bredere Europese perspectief nog ongunstiger afsteekt dan ten opzichte van Nederland.

Bronnen van zorg

De onderzoekers zien de wereldwijde onzekerheden als gevolg van (geo-)politieke ontwikkelingen en de handelingsverlegenheid in de Haagse politiek terug in een aanhoudend laag vertrouwen onder vooral consumenten. Op de lange termijn laat het vertrouwen een duidelijke neerwaartse trend zien. De combinatie van vergrijzing, dalende arbeidsproductiviteitsgroei en trage voortgang van de grote transitieopgaven is voor de toekomstige welvaart van de MRA ‘een bron van zorg’.

Hoewel de MRA het in internationaal perspectief goed doet ten opzichte van andere stedelijke regio’s in Europa, is Amsterdamse regio niet immuun voor de wereldwijze onzekerheden, onder meer als gevolg van importheffingen. ‘De huidige ontwikkelingen bevatten ingrediënten van een beweging richting een periode van stagflatie, die we kennen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw’, waarschuwen de onderzoekers. Stagflatie is een combinatie van een stagnerende economie in een periode van hoge inflatie.

Rapport-Draghi als extra ‘wake-up-call’

De onderzoekers onderstrepen in dit licht de bevindingen in het rapport van Mario Draghi, die een aantal fundamentele zwakheden van de Europese economie heeft benoemd die de concurrentiekracht van Europa onder druk zetten. De Italiaan pleit daarom voor een ambitieuze investeringsagenda, die de komende jaren het vertrekpunt zal zijn voor veel beleid dat momenteel door de Europese Commissie wordt voorbereid.

In Nederland spelen daarnaast problematische dossiers rond onder meer stikstof, energie en klimaat. Woningbouw loopt daardoor vertraging op en de economische vernieuwing wordt belemmerd. Het reeds lang gesignaleerde probleem van de dalende arbeidsproductiviteitsgroei en onderwijskwaliteit die onder druk staat, valt moeilijk te rijmen met het gebrek aan investeringen in onderwijs, onderzoek, kennis en research & development door het inmiddels demissionaire kabinet’, constateren de onderzoekers. ‘Het is beleid dat haaks staat op de urgente oproep van Mario Draghi om juist meer te investeren in onze concurrentiekracht en kenniseconomie.’

‘Investeer in innovatie en technologie’

‘Het inmiddels demissionaire kabinet heeft niets gedaan met de aanbevelingen uit het Draghi-rapport, en dat is doodzonde’, zegt wethouder Sofyan Mbarki van Amsterdam, tevens voorzitter van het platform Economie van de MRA. ‘Het succes van onze regio staat onder druk, omdat Nederland blijft vasthouden aan het ondersteunen van sectoren met een lagere arbeidsproductiviteit, die bovendien minder bijdragen aan een welvarende en duurzame toekomst. Wat we nodig hebben, zijn extra investeringen in onderzoek, (beroeps)onderwijs en technologiesectoren. Met innovatie en technologie kan Nederland niet alleen bijdragen aan betere gezondheidszorg, een leefbare omgeving en een hogere kwaliteit van leven voor haar inwoners, maar ook aan onze veiligheid en de strategische autonomie van Europa. Investeren in innovatie en technologie is investeren in een betere toekomst voor onszelf en onze kinderen. Het roer moet daarom om, en dat is nu al de opdracht aan het nieuwe kabinet.’

Bijlagen en eerdere edities EVMRA

Op deze pagina van de MRA-website vindt u de bijlagen bij de EVMRA 2025, waaronder kerncijfers per deelregio, en alle voorgaande edities van de EVMRA.